૨૬ ડિસેમ્બર ૨૦૨૧ના દિવસે દિલ્હીમાં Indian Council of Philosophical Research (ICPR) (Ministry of Education, Government of India) દ્વારા મહામહોપાધ્યાય ભદ્રેશદાસ સ્વામીને દેશભરના મૂર્ધન્ય વિદ્વાનો તથા મહાનુભાવોની ઉપસ્થિતિમાં ‘લાઇફ ટાઇમ અચિવમેન્ટ’ એવોર્ડ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. આ કાર્યક્રમની વિશેષ વિગતો અત્રે પ્રસ્તુત છે.
ICPR ભારતીય શિક્ષામંત્રાલય દ્વારા પ્રવૃત્ત સંસ્થા છે. આ સંસ્થાએ તત્ત્વજ્ઞાનના ક્ષેત્રનું સર્વોચ્ચ સન્માન મહામહોપાધ્યાય ભદ્રેશદાસ સ્વામીને આપ્યું. મહામહોપાધ્યાય ભદ્રેશદાસ સ્વામીએ પ. પૂ. પ્રમુખસ્વામી મહારાજની આજ્ઞાથી ભગવાન શ્રીસ્વામિનારાયણ દ્વારા પ્રબોધિત અક્ષરપુરુષોત્તમ દર્શનને અનુસરીને ઉપનિષદ્, બ્રહ્મસૂત્ર અને શ્રીમદ્ ભગવદ્ગીતા પર રચેલાં ભાષ્યો તેમજ વાદગ્રંથ દ્વારા તત્ત્વજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં અમૂલ્ય પ્રદાન કર્યું છે. તત્ત્વજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં શતાબ્દીઓ પછી એવી ઘટના બની છે કે કોઈ એક જ ભાષ્યકાર દ્વારા સંપૂર્ણ પ્રસ્થાનત્રયી પર ભાષ્યો ઉપરાંત વાદગ્રંથનું પણ નિર્માણ થયું હોય. આ ઉપરાંત પ. પૂ. મહંતસ્વામી મહારાજની આજ્ઞાથી દેશ-વિદેશનાં અનેક વિશ્વવિદ્યાલયો, શોધ-સંસ્થાનો તથા શૈક્ષણિક સંકુલોમાં જઈને વિદ્વાનો સાથે વૈદિક દર્શનો અંગે વિમર્શ કરી તત્ત્વજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં નૂતન યોગદાન આપ્યું છે. આ બાબતોને ધ્યાનમાં લઈને ICPR દ્વારા ઉપરોક્ત સન્માનનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો.
ICPR દ્વારા આયોજિત ‘Various Dimensions of the Aksharpurushottam Darshan’ વિષયક ત્રિદિવસીય પરિસંવાદના પૂર્ણાહુતિ અવસરે આ કાર્યક્રમ યોજાયો હતો. આ કાર્યક્રમમાં મુખ્યાતિથિ તરીકે પ્રસિદ્ધ નેતા, લેખક અને વિચારક ડૉ. શ્રી રામ માધવ (પૂર્વ રાષ્ટ્રિય સચિવ, ભાજપ) ઉપસ્થિત હતા. આ ઉપરાંત ICPRના ચેરમેન પ્રૉ. આર. સી. સિન્હા, અખિલ ભારતીય દર્શન પરિષદના અધ્યક્ષ પ્રૉ. જટાશંકર તિવારી, સંસ્કૃતભારતીના સહસંસ્થાપક તેમજ પ્રાંતીય ભાષા સંરક્ષણ સમિતિના અધ્યક્ષ પદ્મશ્રી ચમુકૃષ્ણ શાસ્ત્રી, તિરુપતિ સ્થિત રાષ્ટ્રીય સંસ્કૃત વિશ્વવિદ્યાલયના કુલપતિ શ્રીમુરલીધર શર્મા, ICPRના મેમ્બર સેક્રેટરી પ્રૉ. સચ્ચિદાનંદ મિશ્રા, કાશીના પ્રખર વેદાંતી પ્રો. શ્રીરામકિશોર ત્રિપાઠી સહિત ભારતભરનાં દસથી વધારે વિશ્વવિદ્યાલયોના મૂર્ધન્ય વિદ્વાનો તેમજ BAPS સંસ્થાના વરિષ્ઠ વિદ્વાન ષડ્દર્શનાચાર્ય શ્રુતિપ્રકાશદાસ સ્વામી પણ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. આ પ્રસંગે કવિકુલગુરુ કાલિદાસ સંસ્કૃત વિશ્વવિદ્યાલયના કુલપતિ શ્રી શ્રીનિવાસ વરખેડીજીએ વિડીયો સંદેશ દ્વારા ભદ્રેશદાસ સ્વામીને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા.
આ અવસરે ઉપસ્થિત વિવિધ વિદ્વાનોએ અક્ષરપુરુષોત્તમ દર્શનની શાસ્રીય પ્રમાણભૂતતા વિશે તથા મહામહોપાધ્યાય ભદ્રેશદાસ સ્વામીની વિદ્વત્તા વિશે તેમજ BAPS સંસ્થાના કાર્યો અને પ. પૂ. પ્રમુખસ્વામી મહારાજની દિવ્યતા વિશે પોતાના અનુભવો રજૂ કર્યા હતા. આ સમારોહ માટે ખાસ ઉપસ્થિત રાષ્ટ્રીય સંસ્કૃત વિશ્વવિદ્યાલય, તિરુપતિના કુલપતિ શ્રીમુરલીધર શર્માએ ICPRને અભિનંદન પાઠવતાં કહ્યું, “હું ભારતીય દાર્શનિક અનુસંધાન પરિષદને અભિનંદન આપું છું કે તેમણે લાઈફટાઈમ એચીવમેન્ટ એવોર્ડ માટે યોગ્ય વિદ્વાનની પસંદગી કરી છે.” વળી તેમણે મહામહોપાધ્યાય ભદ્રેશદાસ સ્વામી વિશે અહોભાવ વ્યક્ત કરતાં કહ્યું કે, “સમાજમાં ઘણા વિદ્વાન એવા હોય છે જેઓ એવોર્ડની પાછળ દોડે છે પરંતુ ભદ્રેશદાસ સ્વામી જેવા એક સંપ્રદાયને સંસારમાં પ્રતિષ્ઠિત કરવા માટે સમગ્ર જીવન ન્યોછાવર કરી દેનાર વિદ્વાનની પાછળ સન્માનો ફરે છે. આજે લાઈફટાઈમ એચીવમેન્ટ એવોર્ડ તેમને પામીને ધન્ય થયો છે.” ભદ્રેશદાસ સ્વામી દ્વારા લિખિત પ્રસ્થાનત્રયી સ્વામિનારાયણ ભાષ્ય વિષે પોતાનો અભિપ્રાય આપતાં તેમણે કહ્યું, “આટલી સરળ અને શાસ્ત્રીય ભાષામાં પ્રસ્થાનત્રયી પરના ભાષ્યની રચના સામાન્ય વાત નથી. આ ભાષ્યમાં કોઈનું ખંડન નથી. ભદ્રેશદાસ સ્વામી એક અભિનવ ભાષ્યકાર છે.” અક્ષરપુરુષોત્તમ દર્શનની વૈદિકતા વિશે વાત કરતાં તેમણે કહ્યું, “અમારા આમંત્રણથી ભદ્રેશદાસ સ્વામીએ તિરુપતિમાં દક્ષિણના મૂર્ધન્ય ૩૫ થી વધુ વિદ્વાનો સાથે દિવસો સુધી ચર્ચા કરી હતી, જેની ફળશ્રુતિરૂપે બધા વિદ્વાનોએ એકસૂત્રતાથી સ્વીકાર્યું હતું કે અક્ષરપુરુષોત્તમ દર્શન એક સંપૂર્ણ વૈદિક અભિનવ દર્શન છે.”
સંસ્કૃતભારતી સંસ્થાના સહસંસ્થાપક તેમજ પ્રાંતીય ભાષા સંરક્ષણ સમિતિના અધ્યક્ષ પદ્મશ્રી ચમુકૃષ્ણ શાસ્ત્રીએ પોતાની લાગણી વ્યક્ત કરતાં કહ્યું, “ભદ્રેશદાસ સ્વામીને આ પુરસ્કાર આપવાથી ICPRનું મહત્ત્વ વધ્યું છે, પુરસ્કારનું મહત્ત્વ વધ્યું છે. આપણને તેમનું માર્ગદર્શન પ્રાપ્ત થાય છે અને તેમના સમયમાં આપણી પણ ઉપસ્થિતિ છે એ આપણું મોટું ભાગ્ય છે.”
ICPR ના મેમ્બર સેક્રેટરી પ્રો. સચ્ચિદાનંદ મિશ્રાએ આ સન્માનનો હેતુ જણાવતાં કહ્યું, “આ પુરસ્કાર આપણી સામે એક આદર્શ ઉપસ્થિત કરવા માટે દેવામાં આવે છે.” ત્યારબાદ તેમણે આ લાઈફટાઈમ એચીવમેન્ટ એવોર્ડના સન્માનપત્રનું વાંચન કરતાં કહ્યું, “આપને લાઈફ ટાઈમ એચિવમેન્ટ એવોર્ડથી સન્માનિત કરવા એ ભારતીય દાર્શનિક અનુસંધાન પરિષદ અને સમગ્ર દાર્શનિક જગત માટે એક ગૌરવનો વિષય છે…જો કે તત્વજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં આપના મહાન કાર્યને કોઈ જ ઓળખની જરૂર નથી, પરંતુ ભારતીય દર્શનને વધુ સમૃદ્ધ કરનાર આપની નિઃસ્વાર્થ આજીવન સેવાને સન્માનિત કરવાનો આ એક વિનમ્ર પ્રયાસ છે…અમારા સમયના જીવંત ભાષ્યકાર મહાનાચાર્યને લાઈફટાઈમ એચીવમેન્ટ એવોર્ડ પ્રદાન કરી ICPR ગર્વ અનુભવે છે…” વાંચન બાદ ICPRના ચેરમેન પ્રૉ. આર. સી. સિન્હા તેમજ ICPRના મેમ્બર સેક્રેટરી પ્રો. સચ્ચિદાનંદ મિશ્રાએ આ આજીવન ઉપલબ્ધિ પુરસ્કાર (લાઈફટાઈમ એચીવમેન્ટ એવોર્ડ) મહામહોપાધ્યાય ભદ્રેશદાસ સ્વામીને એનાયત કર્યો, જે ભદ્રેશદાસ સ્વામીએ અક્ષરપુરુષોત્તમ મહારાજના ચરણે સમર્પિત કર્યો. ઉપસ્થિત સૌ સભાજનોએ પણ ઊભા થઈ standing ovation દ્વારા ભદ્રેશદાસ સ્વામીનું બહુમાન કર્યું અને તાળીઓના ગડગડાટ સાથે આ ઐતિહાસિક ક્ષણને વધાવી લીધી.
આજના સમારોહના મુખ્ય અતિથિ, પ્રસિદ્ધ નેતા, લેખક અને વિચારક ડૉ. શ્રી રામ માધવજીએ ભદ્રેશદાસ સ્વામી વિશે વાત કરતાં કહ્યું, “ભદ્રેશદાસ સ્વામી એક પ્રકાંડ વિદ્વાન છે.” વળી સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાય વિશે તેમણે કહ્યું, “આ દેશની મહાન સંસ્કૃતિ, પરંપરા અને સભ્યતાની મહાનતાનો સંદેશ લોકો સુધી સદા પહોંચતો રહે તેમાં સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયનું મોટું યોગદાન રહેલું છે. સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાય ખૂબ મોટો ભક્તિ સંપ્રદાય છે, જેના માધ્યમથી દેશની ધાર્મિક પરંપરા આગળ વધતી રહી છે. આજે જ્યારે વિજ્ઞાનની પ્રગતિ સાથે જ્ઞાનની પણ આવશ્યકતા જણાય છે ત્યારે ભદ્રેશદાસ સ્વામીએ એ જ જ્ઞાનપરંપરાને આગળ વધારી છે.”
આ અવસરે સંસ્કૃત વાઙ્મયના ક્ષેત્રે ભારતની નામાંકિત જર્નલ ‘
